Maak van die tweede nationaliteit een keuze

Wie geen tweede nationaliteit wenst, moet die kunnen opgeven. Europese landen zouden zich daarvoor moeten inzetten, stellen parlementariërs Nahima Lanjri (België) en Jan Paternotte (Nederland).

Toen de wereld dit voorjaar in lockdown ging, keerden reizigers massaal van hun vakantiebestemming terug naar huis. Massaal, maar niet iedereen. Meer dan tienduizend Belgen en Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond kwamen maandenlang vast te zitten in Marokko, een pijnlijk gevolg van hun dubbele nationaliteit.

Volgens de Marokkaanse wet zijn zij – of ze het nu willen of niet – onderdaan van Marokko. Immers, voor de Marokkaanse wet is ieder mens met één Marokkaanse ouder zelf ook automatisch Marokkaan. Zodoende kon wat de regering in Rabat betreft van terugkeer geen sprake zijn: ze waren al ‘thuis’ en mochten Marokko daarom niet uit. Hetzelfde lot trof onze landgenoten in Burundi, die daar als ‘eigen’ onderdanen gezien werden.

Maandenlang zaten duizenden Belgen en Nederlanders zo in stress en grote onzekerheid ver weg van huis, geconfronteerd met het effect van een nationaliteit waar ze nooit zelf voor hebben gekozen. Het Nederlandse of Belgische paspoort, normaal een wereldwijde garantie voor vrij reizen en diplomatieke bescherming, werd even een stuk papier zonder waarde.

Antwerpse acteur

Dit mag nooit meer gebeuren. Laat de coronacrisis het moment zijn waarop we deze onvrijheid aanpakken. In zowel het Nederlandse als Belgische parlement hebben wij een voorstel ingediend om onze burgers die met een ongewenste nationaliteit leven te helpen.

Daarbij gaat het niet alleen om mensen met een Marokkaanse (voor)ouder. Een twintigtal landen staat niet toe dat afstand wordt gedaan van de nationaliteit. Ook een Griekse, Iraanse of Algerijnse nationaliteit heb je levenslang en geef je ongewild door aan je kinderen.

Een Griekse Nederlander die naar Athene vloog om op het strand te liggen, werd afgevoerd naar een legerkamp om een jaar dienstplicht te vervullen. De jongen had nooit in Griekenland gewoond. Noodgedwongen leerde hij Grieks om in elk geval de commando’s te kunnen begrijpen.

De in Amsterdam geboren en getogen Nederlandse Annahita Mazeri mocht in januari niet naar Amerika reizen, omdat Iran haar als onderdaan ziet. Als enige werd ze op het vliegveld uit de rij geplukt.

Ook de Antwerpse acteur Noureddine Farihi, beter bekend als Mo uit de serie Thuis, had het zwaar toen hij maanden gescheiden was van zijn 9-jarig zoontje. Door zijn dubbele nationaliteit zat hij vast in Marokko. In de toekomst is meer van dit soort leed te verwachten, want ook alle Syrische vluchtelingen die nu Belg of Nederlander worden, raken niet van hun Syrische nationaliteit af.

Wie zelf graag een tweede nationaliteit wil verkrijgen of behouden, moet dat wat ons betreft kunnen doen. Maar wie dat niet wil, moet de vrijheid krijgen die op te geven. Het past bij Europa dat zo’n persoonlijke keuze aan mensen zélf is.

Laten we ons inzetten voor de vrijheid van ál onze burgers. Dat vraagt om samenwerking, want één land alleen zal Marokko niet kunnen overtuigen. België en Nederland kunnen aan de basis staan van een internationale coalitie die zich inzet voor keuzevrijheid. Duitsland, Frankrijk en Zweden hebben er op z’n minst evenveel belang bij als wij.

Druk uitoefenen

Samen kunnen we effectief druk uitoefenen op landen als Marokko om alle Europeanen gelijk te gaan behandelen. Bovendien kan deze coalitie afspreken elkaars burgers altijd uitsluitend te benaderen vanuit hun zelfgekozen nationaliteit, niet de nationaliteit die onze medeburgers bijna letterlijk gijzelde in een ver land. Hoe meer landen zich aansluiten, hoe kleiner de invloed wordt van landen die hun diaspora geen nationaliteitsvrijheid gunnen.

De coronacrisis maakt duidelijk dat dit probleem niet zomaar verjaart. Brussel en Den Haag, sla de handen ineen en zoek bondgenoten die met ons willen opkomen voor de keuzevrijheid in nationaliteit voor hun landgenoten.